Engelliler için Amasya
Ülkemizde yer alan şehirler gezimizde bu günkü durağımız Amasya. Amasya gerek eski uygarlıklar ve gerekse Osmanlı önemli yerleşim yerlerinden birisidir. Eski uygarlıklardan izler ve yapıtların bazıları günümüze kadar ulaşmıştır. Şehzadeler Şehri olarak anılan Amasya, Osmanlının önde gelen şehirlerden biri olma özelliğini taşımaktadır.
Tahta geçen şehzadelerin bazıları Amasya’da yetiştirilmişti. Yukarıda belirttiğim gibi çeşitli uygarlıklara ev sahipliği yapan Amasya’nın tarihi geçmişi eski çağlara kadar gitmektedir. MÖ. 60 – MS. 19. Amasya’da doğduğu tahmin edilen ve Coğrafya ilminin mucidi tanınan Strabon’un yazdığı coğrafya kitabında şehrin kurucusu olarak Amazonları kraliçesi Amasis karşımıza çıkmaktadır.
Milattan öncesine uzanan tarihi, muhteşem kral mezarları, şehri ikiye bölen Yeşilırmak’ın güzelliği, Selçuklu ve Osmanlı izlerini günümüze getiren ahşap evleriyle Amasya görülmesi gereken bir şehrimizdir.
- Amasya ayrıca milli mücadele yıllarının da önemli bir merkezidir. Gazi M.Kemal Atatürk Samsuna çıktıktan sonra ilk ulaştığı şehir olan Amasya da “Amasya Tamimi” olarak adlandırılan belgeyi yayınlayarak kurtuluş ateşini burada yakmıştır. Tamimin” Milletin bağımsızlığını, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.” Maddesi dikkat çekiçidir.
Tarih bilgisi kısaca özetledikten sonra, bir gün süren şehir gezimizden notlarımıza gelelim. Öncelikle belirtmek isterim ki, şehrin en önemli gezilecek yerlerine fiziksel engellilerin ulaşması mümkün değildir. Engelsiz insanların bile çıkmakta zorlandıkları bu yerler, Kral Mezarları ve Amasya Kalesidir. Sizde şehre gittiğinizde benim gibi bu yerler uzaktan bakmakla yetineceksiniz. (Bilhassa gece ışıklandırılması çok Güzel) Zaten hiçbir yerde kalelere ulaşmak mümkün olamamaktadır. Belki ilerde bir teleferik ile buralara ulaşmak ve hiç olmazsa şehri yukarıdan görme şansı bulunabilir. Amasya belediyesinin dikkatini bu konuya çekerek gezebildiğimiz yerlere bakalım.
Burada hemen belirtmem gereken husus meşhur elmasıdır. Amasya adını her yerde bilinmesinde bu meyvenin rolü büyüktür.
Amasya Gezilecek Yerler
Amasya Kaç günde gezilir derseniz çevresi ile bu şehri 2 gün içerisinde gezebilirsiniz. Şehir içi gezinizi tekerlekli sandalyeniz rahatça yapabilirsiniz. Belki biraz parke yollarda zorlanabilirsiniz ama aşılamayacak kadar bir sorun olarak değerlendirilmemelidir. Gezim boyunca bana şehir ve gezdiğimiz yerler konusunda yardımcı olan işletme sahibi (Mor salkım Otel- Eski bir konaktan restore edilerek oluşturulan ve eşi ile birlikte işlettikleri bu şirin otel, eski bir yapı olması nedeniyle tekerlekli sandalye için uygun değil ama diğer engelli grupları şehrin içinde yer alan bu otelde rahatça kalabilirler. ) ve şehrin tanıtımı için kurulan derneklerde görev alan Yaman Şahin kardeşime buradan teşekkürlerimi sunmak isterim. Şehir hakkında değerli bilgilere sahip bir işadamı.
Yalıboyu Evleri
Amasya da ilk gözünüze batacak yerler Yalı boyu Evleridir. Bu evler Amasya’nın simgelerinden biri olarak kabul ediliyor. Şehrin içinden geçen ve şehri ikiye bölen Yeşil ırmak nehri boyunca yer alan ve önemli kısmi restore edilen bu evler genellikle iki ve üç katlı ve ahşap malzeme ile yapılmışlardır. 19 yy.dan kalma evler koruma altına alınmıştır. Bu evlerin en güzel örneği Hazeranlar konağıdır. Bazıları müze olarak halka açılmış olmakla birlikte tekerlekli sandalye ye uygun olmadığından gezme imkanına sahip olamadım.
Kral Kaya Mezarları
Şehrin en önemli tarihi eserleri arasında yer alan Kaya mezarları şehir gezimiz boyunca görebileceğimiz eserlerdir. Bunların içinde yer alan ve şehre gelen turistler tarafından yoğun ilgi gören Aynalı Mağara, şehrin en önemli tarihi eserleri arasında ilk sıralarda yer almaktadır. Yapının güzelliği kadar efsanesi de dikkat çekmektedir. Aynalı Mağara’nın parlak olmasının sebebinin efsaneye konu olan kralın kızının güzelliği olduğu iddia edilmektedir. Hikayesini duyan tüm turistler, mağarayı ziyaret etmek istemektedir. Işıklandırılan kaya mezarlarını akşam seyretmek ayrı bir ayrıcalık.Yukarıda da belirttiğimiz gibi Fiziksel engelliler için ulaşılması imkansız olan yapıtlardır. Uzaktan seyretmekle yetineceksiniz.
Amasya Kalesi
Şehir merkezinden yaklaşık 300 m yükseklikte yer alan Harşena Dağı üzerine kurulu olan Amasya Kalesi Helenistik dönemden Osmanlı dönemine kadar kullanılan kale şehrin en stratejik konumlarından birinde yer alıyor. Elleniştik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde genelde askeri amaçlı kullanılmış ve defalarca onarım görmüştür. Kalenin, hangi zamanda ve kimler tarafından yaptırıldığı net olarak bilinmiyor. Kale içerisinde Osmanlı kalan hamam ve pek çok mezar yer alıyor. Gene yukarıda da belirttiğimiz gibi Fiziksel engelliler için ulaşılması imkansız olan bir yapıttır. Sizde benim gibi uzaktan seyretmekle yetineceksiniz.
Bayezid Külliyesi
Amasya’nın simgelerinden olan Bayezid Külliyesi, oldukça estetik bir tarihi eser. 1481 senesi II. Bayezid’in tahta çıkmasıyla başlanan ve 1486’da biten tarihi özel yapı, külliye ve cami ile beraber oldukça dikkat çekiyor. Nehrin kenarında yer alan bu külliye, şehrin önemli tarihi biridir. Geniş avlusu, el işlemeli taç kapısı ve mimari işçiliğiyle dikkat yapıyı şehirde yapacağınız gezinizde önünüze çıkacaktır.
Tekerlekli sandalye ile rahatça gezebilirsiniz. Külliye içinde Minyatür Amasya Müzesi yer almaktadır 1914 yılında çekilmiş bir fotoğraf Minyatür Amasya Müzesi’nin yapılışına ilham olmuştur. Şehrin turistler tarafından yoğun ilgi gören Minyatür Amasya Müzesi, Sultan Beyazıt Külliyesi’nin imare binasının bir salonunda bulunmaktadır. Külliye içinde ayrıca Medrese, kütüphane, imaret ve çeşme yer almaktadır. Bahçesinde tarihe tanıklık eden 400 – 500 yıllık ağaçlar bulunmaktadır.
Bu külliye dışında Gümüşlü Camii, Gökmedrese Camii, Burmalı Minare Camii, Amasya Fethiye Camii, Saraçhane Camiileride gezilebilir.
Amasya Arkeoloji Müzesi
Amasya Müzesi 1980 yılından beri bu günkü modern binasında yer almaktadır. Kalkolitik Çağ2dan başlayıp Osmanlı dönemine kadar tam 12 medeniyete ait yaklaşık 23 bin 500 eser barındıran ve Amasya tarihine kronolojik şekilde eserlerin yer aldığı müze görülmesi gereken yerler arasında önemli bir yer almaktadır. Bilhassa Müslüman mumyaların yer aldığı bölüm ilgi çekicidir. Bilindiği gibi Müslümanlıkta mumyalama geleneği bulunmamaktadır. Ancak türünü tek örnekleri olan bu mumyalar bu yönü ile eşsizdir.
Burada maalesef bilhassa belirttiğim mumyaların yer aldığı üst kata çıkmak için sadece merdiven seçeneği bulunmaktadır. Halbuki asansör yapılması için mekan uygundur. Böyle bir tesiste asansör olmaması büyük bir eksiklik olup Engelsiz seyyah olarak bu konuda gerekli girişimler Bakanlık ve Belediye düzeyinde yapılacaktır. Yaman Yılmaz’ında girişimlerde bulunacağı bilgisini de vermek isterim. Ancak oradaki görevlilerin gayretleri ile yukarı çıkabildim ve bu eserleri görme şansına ulaştım. Kendilerine burada teşekkür etmeyi bir borç bilirim.
Gene müzede yer alan Fırtına Tanrısı Teşup Heykelciği ve son zamanlarda bulunan mozaik eserlerde görülebilir.
Bunun yanında Hazeranlar Konağı Müze Ev, Minyatür Amasya Müzesi gezebileceğiniz Amasya müzeleri arasında. Buraları gezemediğim için erişilebilirlikleri konusunda bilgi veremeyeceğim.
Saat Kulesi
Şehir turunda, Yeşilırmak kenarında yer alan şehrin simgelerinden olan Saat Kulesi karşınıza çıkacaktır.
1865 senesinde Ziya Paşa tarafından yaptırılmıştır. 1938 senesinde gerçekleşen bir depremde ve çeşitli yangınlarda ağır hasarlar almıştır. 1940 senesinde dönemin valisi tarafından yıktırılmış ve 2002 senesine gelindiğinde kulenin orijinal görünümüne sadık kalınarak yenisi inşa edilmiştir.
Gene şehir turu boyunca bilhassa eski çarşı içinde yer alan hediyelik eşya dükkanlarına rastlayacaksınız. Şehrin geçmişini ve kültürünü yansıtan el yapımı yemeniler, şallar, takılar ve süs eşyaları bulunmaktadır.
Ayrıca çeşitli yöresel yemekleri tatmanızı, meşhur dondurmacısından dondurma yemenizi şiddetle tavsiye ederim.
Bu kısa gezimizde gezebildiğimiz yerler konusunda bilgiler vermeye çalıştım. Belirttiğim gibi, bilhassa eski yapıların bulunduğu tarafta Arnavut kaldırımı tarzındaki yollar zaman zaman zorlasa da tekerlekli sandalye ile gezmek mümkün. Diğer gezilecek yerleri bir sonraki gelişimize bırakarak (bilhassa Borabay gölü) şehir gezimizi tamamladık.
Son yorumlar